Η Δημοτική Αστυνομία της Αθήνας του 1900 (τι σημαίνει το “από δήμαρχος κλητήρας”)

Ποιοι ήταν οι κλητήρες; /
Τι σημαίνει η φράση “από δήμαρχος κλητήρας;”/
Τι σημαίνουν οι λ. : τραμπούκος, μπράβος, κουτσαβάκης/
Ποιος και γιατί διέλυσε το σώμα των κλητήρων;

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Στα τέλη του 1800 δεν υπήρχε η αστυνομία πόλεων. Για την ασφάλεια της πόλης των Αθηνών υπεύθυνοι ήταν οι Δήμαρχοι.
Ο εκάστοτε δήμαρχος έλεγχε το σώμα των Κλητήρων (έτσι ονομάζονταν οι Δημοτικοί Αστυνόμοι της εποχής και απ’ εδώ παράγεται και η φράση «από Δήμαρχος Κλητήρας»). Οι κλητηρες ήταν η πρώτη Δημοτική Αστυνομία με αυξημένες αρμοδιότητες, αλλά δεν είχαν ούτε την στοιχειώδη εκπαίδευση και ήταν, αποκλειστικά, πολιτικοί φίλοι του Δημάρχου.

Ουσιαστικά αυτή η ιδιότυπη δημοτική αστυνομία αποτελείτο από τα κοινωνικά αποβράσματα και πρώην τραμπούκους με βεβαρημένο ποινικό μητρώο (η λέξη τραμπούκος προέρχεται από τα πούρα Αβάνας μάρκας trabucco, που συνήθιζαν να καπνίζουν οι νταήδες ή οι «φουσκωτοί» της εποχής. Αυτό το πούρο ήταν η αμοιβή τους από τους εντολοδόχους τους , όταν «καθάριζαν» τις δύσκολες υποθέσεις). Οι κλητήρες ήταν πραγματική πληγή για την Αθηναϊκή κοινωνία, γιατί ήταν ασύδοτοι, παρήγαγαν το έγκλημα, και προωθούσαν την αυθαιρεσία του προστάτη τους. Στην ουσία ήταν ένας ιδιωτικός στρατός στην υπηρεσία του παρακράτους.
Αν θέλουμε να κατανοήσουμε ορισμένα από τα αίτια της σύγχρονης δυσπιστίας των Ελλήνων προς τις Αρχές, είναι χρήσιμο να γνωρίσουμε την ιστορία αυτών των πρώτων προσπαθειών για αστυνόμευση και εποπτεία. Και ενώ σε όλες τις Δυτικοευρωπαϊκές χώρες η Δημοτική Αστυνομία εξελίχθηκε σε ένα οργανωμένο Σώμα προστασίας του πολίτη, στη χώρα μας αυτοί οι μπράβοι του υποκόσμου καταπίεζαν συστηματικά τους πολίτες και εξυπηρετούσαν τον κάθε πολιτικό ή πολιτευτάκο. Τέλος, έλυναν τις διαφορές τους με τους αντίπαλους μπράβους [<ιταλ. bravo (= θαρραλέος) < λατιν. barbarus < αρχ. ελλ. βάρβαρος], με αποτέλεσμα, ακόμα και σήμερα, η επανιδρυθεισα Δημοτική Αστυνομία να μην έχει βρει το δρόμο που της αξίζει.

Ο Δημήτριος Μπαϊρακτάρης, αξιωματικός του στρατού και διορισμένος διευθυντής της Αστυνομίας, θα διαλύσει το σώμα των κλητήρων και στη θέση του θα οργανώσει τη στρατιωτική αστυνομία (τη μετέπειτα χωροφυλακή) για να πατάξει το έγκλημα και να αντιμετωπίσει, κυρίως τα κουταβάκια (δηλαδή τους επιδειξίες ψευτόμαγκες, που ονομάστηκαν έτσι γιατί κούτσαιναν (κατά την εφ. Ακρόπολη) ή από τον καβγατζή Δημήτρη Κουτσαβάκη (κατά το «Σκριπ»)
Στην εποχή μας, αποφασίσαμε να επαναφέρουμε το Σώμα της Δημοτικής Αστυνομίας (όπως συμβαίνει στα περισσότερα κράτη της Δυτικής Ευρώπης). Οι αρμοδιότητες του σώματος ακόμα δεν είναι καθορισμένες και, ευτυχώς, ακόμα δεν οπλοφορούν. Ο τρόπος πρόσληψης δεν είναι διαυγής και, άρα, οι σύγχρονοι δημοτικοί αστυνομικοί υπακούουν, πιστά στους δημάρχους – προστάτες τους. Λέτε να ΄χει δίκιο το πανέμορφο τραγούδι, που υποστηρίζει ότι «… τίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά…γέλα , γέλα πουλί μου γέλα, είναι η ζωή μια τρέλα…»
http://www.24grammata.com/?p=3635