Ποιά είναι, λοιπόν, τα μυστικά του... τάφου, για να θυμηθούμε και την Πηνελόπη Δέλτα; Τι θα μας προσφέρει η γενναιόδωρη και ευφορότατη γη της Αμφιπόλεως, «αι Αθήναι της Μακεδονίας», όπως προσφυώς ονομάστηκαν κατά την αρχαιότητα.
Ολίγα γλωσσοϊστορικά. Προ της αθηναϊκής κυριαρχίας (437π.Χ.) η πόλη ονομαζόταν Εννέα Οδοί. (Να μας εξηγήσουν οι Σκοπιανοί απατεώνες και σφετεριστές πώς είναι δυνατόν, οι αρχαίοι Μακεδόνες, να βαφτίζουν τις πόλεις τους με ελληνικά ονόματα;). Οι Αθηναίοι την μετονόμασαν σε Αμφίπολη, διότι έκειτο μεταξύ θάλασσας και ποταμού. Του Αιγαίου και του Στρυμόνα. Το 424π.Χ. την κατέλαβαν οι Σπαρτιάτες. Για την απώλειά της, την οποία θρήνησαν οι Αθηναίοι, τιμωρήθηκε με εξορία ο Θουκυδίδης. Μάλιστα τα πρώτα έτη της εξορίας του τα πέρασε στην Αμφίπολη, συγγράφων το αριστούργημά του. Το 357π.Χ., ο Φίλιππος κατέστησε εκ νέου την Αμφίπολη μακεδονική πόλη. (Χωρίς να αλλάξει το όνομα ή να επαναφέρει το αρχαίο, εμφύλιες διαμάχες ήταν εξάλλου). Από την Αμφίπολη όρμησε ο Μέγας Αλέξανδρος προς κατάκτηση του κόσμου και σ’ αυτήν εγκαθίδρυσε την έδρα του ο Ρωμαίος στρατηγός Αιμίλιος Παύλος και την έθεσε πρωτεύουσα του μακεδονικού θέματος. Όπως δε συνέβη με πολλές κατείδωλες πόλεις του αρχαίου κόσμου, με την πάροδο του χρόνου, ξεθωριάζουν τα χνάρια της, διότι «βγήκαμ’ εμείς ελληνικός καινούργιος κόσμος, μέγας» (Καβάφης), η χριστιανική οικουμένη. Και τώρα, παραπέμποντας και πάλι στον αλεξανδρινό, «απ’ την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία/την νικηφόρα την περίλαμπρη/την περιλάλητη, την δοξασμένη/ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμμιά/την απαράμιλλη» (στα 200π.Χ.) αναμένουμε «να βγεί» ο Μέγας της ιστορίας στρατηλάτης, Αλέξανδρος ο Μακεδών.
