Του Κώστα Ράπτη
Ο ρυθμός και ο χαρακτήρας των εξελίξεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή έχει καταστεί τις τελευταίες ημέρες ολότελα κινηματογραφικός.
Στις 18 Ιουλίου, τέσσερα υψηλόβαθμα στελέχη του συριακού καθεστώτος (ανάμεσά τους ο υπουργός Άμυνας και ο υφυπουργός του και σύζυγος της μεγαλύτερης αδελφής του προέδρου Assad) έχασαν τη ζωή τους σε επίθεση εντός του κτηρίου Κρατικής Ασφαλείας στη Δαμασκό. Οι τέσσερις αξιωματούχοι αποτελούσαν την Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων και δεν έχει ακόμη διευκρινισθεί αν ο θάνατός τους οφείλεται σε επίθεση αυτοκτονίας, σε επιχείρηση ξένων μυστικών υπηρεσιών ή σε «παλατιανό πραξικόπημα».
Αν ο Σύρος Bashar al Assad είχε ήδη πολλούς λόγους να ανησυχεί, την επομένη απέκτησε έναν ακόμη σοβαρότερο.
Στις 19 Ιουλίου ανακοινώθηκε διακριτικά η τοποθέτηση του πρίγκιπα Bandar bin Sultan στη θέση του επικεφαλής των σαουδαραβικών μυστικών υπηρεσιών (παράλληλα προς τα προηγούμενα καθήκοντά του ως γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας). Κατά πολλούς ο διορισμός αυτός ήταν η ανταμοιβή του πρίγκιπα Bandar για την επίθεση της προηγούμενης ημέρας στη Δαμασκό, την οποία φέρεται αυτός να είχε σχεδιάσει.
Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα ήταν ότι το πιο σκληροπυρηνικό μέλος της βασιλικής οικογένειας αναλάμβανε να επιστρατεύσει οποιοδήποτε μέσο ώστε να διαμορφώσει τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή κατά τις επιθυμίες του Ριάντ.
Ωστόσο, στις 23 Ιουλίου, μόλις τέσσερις ημέρες μετά τον διορισμό του πρίγκηπα Bandar τα κεντρικά γραφεία των σαουδαραβικών μυστικών υπηρεσιών δέχθηκαν βομβιστική επίθεση στην οποία έχασε τη ζωή του ο υπαρχηγός Mashaal al-Qarni.
Μέχρι δε τις 31 Ιουλίου είχε αρχίσει να κυκλοφορεί η πληροφορία ότι στην επίθεση εκείνη, η οποία πιθανότατα αποτελούσε κίνηση αντιποίνων των συριακών (ή ιρανικών) υπηρεσιών, έπεσε νεκρός και ο ίδιος ο πρίγκιπας Bandar.
Την πληροφορία δημοσίευσαν οι Tehran Times, το γαλλικό (και φίλα προσκείμενο στην Χεζμπολλάχ του Λιβάνου) Voltaire Network, αλλά και η ιστοσελίδα Debka, που απηχεί απόψεις ισραηλινών υπηρεσιών.
Έχει άραγε ήδη εξαπλωθεί η κρίση της Συρίας σε μιαν ευρύτερη περιοχή, υπό μορφή πολέμου μυστικών πρακτόρων; Προορίζεται να αποτελέσει η δολοφονία του Bandar την θρυαλλίδα μεγαλύτερης πολεμικής αναμέτρησης -όπως ο φόνος του Αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγεβο το 1914; Ή απλώς όλα αυτά αποτελούν απλώς ένα όργιο παραπληροφόρησης (το οποίο όμως το Ριάντ δεν έχει σταματήσει με μιαν απλή διάψευση).
Άλλωστε ο Bandar δεν είναι η πρώτη φορά που χάνεται από το προσκήνιο.
Υπήρξε, ούτως ειπείν, «αυτοδημιούργητος» και επαίρεται να παρουσιάζεται ως «πρίγκηπας-χωρικός». Γιος του πρίγκιπα Sultan bin Abdulaziz και μιας Σουδανής παλλακίδας μεγάλωσε εκτός ανακτόρων και αναγνωρίσθηκε ως μέλος της βασιλικής οικογένειας μόνο κατόπιν παρέμβασης του παππού του (και ιδρυτή του σαουδαραβικού κράτους) βασιλέως Abdulaziz. Αργότερα το status του αναβαθμίσθηκε περαιτέρω λόγω του γάμου του με την εξαδέλφη του Haifa, κόρη του αλλοτινού βασιλέα Faisal (πρωτεργάτη της κινητοποίησης του υπερσυντηρητικού Ισλάμ για την απόκρουση του «ερυθρού κινδύνου», ο οποίος δολοφονήθηκε έναν χρόνο μετά το πετρελαϊκό εμπάργκο του 1973 από έναν«παράφρονα» ανιψιό του). Ο αδελφός της, πρίγκιπας Turki al-Faisal υπήρξε επικεφαλής των σαουδαραβικών μυστικών υπηρεσιών μέχρι τις παραμονές της 11ης Σεπτεμβρίου2001.
Ο «γιός της δούλας» επέλεξε να σταδιοδρομήσει σε έναν χώρο όπου η καταγωγή δεν έπαιζε κανέναν ρόλο: έγινε πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας και εντάχθηκε στο ακροβατικό της σμήνος. Όμως κατά τη διάρκεια υπερατλαντικής εκπαιδευτικής αποστολής γνώρισε (και ερωτεύθηκε) τη χώρα όπου κατεξοχήν ανέπτυξε τη δράση του: τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το 1983 ο τότε βασιλέας (και θείος του) Fahd τον διόρισε, σε ηλικία μόλις 34 ετών, πρεσβευτή της Σαουδικής Αραβίας στην Ουάσιγκτον, θέση την οποία διατήρησε επί 22 ολόκληρα χρόνια. Η ενσωμάτωσή του στον αμερικανικό τρόπο ζωής και την αμερικανική ελίτ υπήρξε σχεδόν απόλυτη. Οι σχέσεις του αρχικά με τον πρόεδρο Bush πατέρα και κατόπιν με τον Bush υιό ήταν τόσο στενές, και οι διαμονές του στο Crawford του Τέξας τόσο συχνές, ώστε ο Τύπος να του αποδώσει το παρωνύμιο Bandar Bush. Επρόκειτο για τον μόνο ξένο πρεσβευτή ο οποίος φρουρούνταν από τη Secret Service, την υπηρεσία που είναι επιφορτισμένη με την ασφάλεια του προέδρου των ΗΠΑ.
Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά καθώς ο Bandar αποτελούσε κατεξοχήν άνθρωπο των «μυστικών επιχειρήσεων», με ρόλο κλειδί στην υποστήριξη των Αφγανών μουτζαχεντίν, οι οποίοι τότε μάχονταν εναντίον των Σοβιετικών, αλλά και με διευκολυντικές «υπηρεσίες» ως προς τη χρηματοδότηση των Contras στη Νικαράγουα.
Ενίοτε με το αζημίωτο: το 2007 η βρετανική υπηρεσία οικονομικού εγκλήματος αποκάλυψε ότι η βρετανική πολεμική βιομηχανία ΒΑΕ Systems χορηγούσε επί μία δεκαετία στον Bandar, μέσω αμερικανικής τραπέζης, μίζα-μαμούθ, συνολικού ύψους ενός δισ. στερλινών, σε ανταμοιβή για την παραγγελία Al-Yamamah, ήτοι την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών με κόστος 43 δισ. στερλινών.
Από το 2008 έως το 2010 ο Bandar είχε εξαφανισθεί από το προσκήνιο, με αποτέλεσμα να οργιάζουν οι φήμες. Διαδόθηκε ότι προέστη απόπειρας πραξικοπήματος, προκειμένου να ανεβάσει τον πατέρα του στον θρόνο, ή ότι τέλος πάντως έπεσε στη δυσμένεια του βασιλιά Abdullah. Η πραγματικότητα μάλλον είναι πιο πεζή: το περιβάλλον του υποστηρίζει ότι ο πρίγκηπας αντιμετώπισε προβλήματα υγείας και χρειάσθηκε να νοσηλευθεί. Οι γνωρίζοντες θυμίζουν ότι ο Bandar υπέστη την πρώτη κρίση κατάθλιψης τη δεκαετία του ’90 και ότι αναμφίβολα είναι εξαρτημένος από το αλκοόλ.
Ο διορισμός του στην ηγεσία των μυστικών υπηρεσιών αποτελεί πιθανότατα και μία προσπάθεια να αποκατασταθούν οι ισορροπίες στο εσωτερικό της βασιλικής οικογένειας των 6.000 μελών, μετά τον θάνατο μέσα σε έναν χρόνο δύο ισχυρών και σκληροπυρηνικών πριγκίπων: του υπουργού Άμυνας (και πατέρα του Bandar) πρίγκιπος Sultan και του υπουργού Εσωτερικών πρίγκιπος Nayyef - οι οποίοι εγκατέλειψαν τον μάταιο τούτο κόσμο, σε ηλικία άνω των 80 ετών, φέροντες ακόμη τον τίτλο του Διαδόχου του ετεροθαλούς αδελφού τους Abdullah…
Και οι δύο αυτοί πρίγκιπες ανήκαν στην ομάδα των Sudairi, επτά υιών του Abdulaziz από την ίδια σύζυγο, με τους οποίους ο Abdullah βρισκόταν σε ανταγωνισμό (επιζούν τέσσερις, συμπεριλαμβανομένου και του τωρινού Διαδόχου, πρίγκιπος Salman).
Tο ότι ο 88χρονος βασιλέας απευθύνθηκε στον Bandar (στον οποίο παλαιότερα είχε δηλώσει «ξέρω ότι δεν αντιπροσωπεύεις εμένα στη Ουάσιγκτον») σημαίνει είτε ότι δεν μπορούσε να εντοπίσει καταλληλότερο για την ηγεσία των μυστικών υπηρεσιών είτε ότι δεν μπορούσε να εμπιστευθεί κάποιον άλλο. Δεδομένης της καταγωγής του ο Bandar δεν δικαιούται να διεκδικεί ρόλο στο παιχνίδι της διαδοχής, το οποίο αντικειμενικά έχει εγγραφεί στην ημερήσια διάταξη και θέτει το δύσκολο ερώτημα αν ήρθε η ώρα να περάσει ο θρόνος από τους γιους στους εγγονούς του Abdulaziz.
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, όμως, ο διορισμός του Bandar καταδεικνύει τον πανικό που έχει κυριεύσει το Ριάντ μετά το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης. Πάντοτε ανήσυχος για τη νομιμοφροσύνη της σιιτικής μειονότητας στις ανατολικές πετρελαιοπαραγωγούς επαρχίες της Σαουδικής Αραβίας, ο Οίκος των Σαούντ διαβλέπει σε όλα τα κινήματα εκδημοκρατισμού της περιοχής τον δάκτυλο των Ιρανών ανταγωνιστών, ενώ με ανησυχία παρατηρεί εντός του φιλοδυτικού στρατοπέδου και την αναβάθμιση του γειτονικού Κατάρ.
capital.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου