Η Ιδεολογία σκοτώνει την Παράδοση

Ο Χάινριχ Χίμμλερ επιθεωρεί
στρατόπεδο αιχμαλώτων.

«Ο αρχηγός των Ες Ες χάρισε στον Χίτλερ δύο βιβλία εμποτισμένα με ιδεολογία, το ‘Φωνές των προγόνων μας’ το 1934 και το ‘Θάνατος και αθανασία στην κοσμοθεωρία Ινδογερμανικών διανοητών’ το 1938. Στο δεύτερο αυτό βιβλίο, που του το έκανε δώρο τα Χριστούγεννα, ο Χίμμλερ χρησιμοποιεί την παγανιστική σύνθετη λέξη Julfest – το αντίστοιχο της αγγλικής λέξης Yuletide – για να αποφύγει να συνδέσει τον χριστιανισμό με την εορταστική περίοδο».
Timothy W. Ryback, «Η Βιβλιοθήκη του Χίτλερ – Τα βιβλία που επηρέασαν τη ζωή του», εκδόσεις Πατάκη, σελ. 192-193

Λένιν, Στάλιν, Χίτλερ, Μάο, Πολ Ποτ, Μπενίτο Μουσολίνι, Ροβεσπιέρος. Δολοφόνοι εξαιρετικά μεγάλης κλίμακας. Γενοκτόνοι. Καταληψίες κρατών, ηπείρων ολόκληρων. Ειδήμονες στην άσκηση βίας και στην απειλή χρήσης της. Η σκοτεινή δύναμη που τους έσπρωξε μέχρι το σημείο της «απολύτου εξουσίας», έστειλε δισεκατομμύρια ψυχές στον Άδη και κατέστησε γενεές επί γενεών δεσμώτες στον τόπο τους ήταν η ιδεολογία, η θρησκεία χωρίς Θεό. Σύμφωνα με τον ορισμό του λεξικού (Μπαμπινιώτης, σελ 769) η ιδεολογία είναι «1. μορφή πολιτικής, κοινωνικής ή ηθικής φιλοσοφίας με πρακτικό και θεωρητικό χαρακτήρα.: μαρξιστική / φιλελεύθερη / φασιστική» και «2. (ειδικότ.) πολιτική, κοινωνική ή ηθική αρχή, την οποία υπηρετεί κανείς με πίστη, αφοσίωση και πλήρη ανιδιοτέλεια».

Αν αναζητήσει κάποιος τον ορισμό της λέξεως «παράδοση» στο ίδιο λεξικό θα τον βρει στη σελ. 1324. Εκεί, από τις πολλαπλές σημασίες και χρήσεις της παράδοσης, πρέπει να ανατρέξουμε στην 5η και στην 6η. Στην νο 5 διαβάζουμε ότι παράδοση είναι: «Το σύνολο αλλά και το καθένα χωριστά από τα στοιχεία του παρελθόντος ενός πολιτισμού, που διασώζονται προφορικά και διαδίδονται από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά». Στην 6η απόδοση του νοήματος της λέξης το λεξικό μας λέει για τη λέξη στον πληθυντικό. Οι «παραδόσεις» είναι «τα ήθη και τα έθιμα, οι καθιερωμένες αρχές και οι συνήθειες, ηθικές αντιλήψεις κ.λπ. που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά».

Κομμάτι αλήθειας

Οι ορισμοί των λέξεων σ’ αυτό το έργο, ενδέχεται, από μερίδα του αναγνωστικού κοινού να θεωρούνται και ανεπαρκείς και υπερβολικά αναλυτικοί. Ωστόσο, προσφέρουν μια ικανοποιητική ερμηνεία όσων αποπειρώνται να περιγράψουν.

Από τα προαναφερθέντα μπορούμε να προβούμε αβίαστα σε μία διαπίστωση: η ιδεολογία είναι κάτι εξ ορισμού αντιφατικό. Ο «οπαδός» της, ο «πιστός» σε αυτήν διαθέτει απόλυτη προσήλωση σε κάτι που είναι μερικό και βρίσκεται διαρκώς σε πειραματικό στάδιο. Μπορεί να σκοτώσει και να σκοτωθεί για μια «μορφή πολιτικής, κοινωνικής ή ηθικής φιλοσοφίας με πρακτικό και θεωρητικό χαρακτήρα». Ο ιδεολόγος δεν θα σχετιστεί με τον θάνατο, τον δικό του ή των θυμάτων των πεποιθήσεών του, για όλες τις ιδέες, όλες τις πολιτικές, όλες τις ηθικές φιλοσοφίες αλλά για μία. Ο ζηλωτής, αυτός που με οίηση και αυτοπεποίθηση αφελούς δηλώνει «ιδεολόγος», δεν έχει κάτσει σε μια όχθη της Ιστορίας για να δει τα ύδατα του χρόνου να περνούν και να επαληθεύουν ή να διαψεύδουν το πείραμα το οποίο υποστηρίζει – ένα πείραμα που είθισται να ξεκινάει στις σελίδες κάποιου βιβλίου και να τερματίζεται στα συρματοπλέγματα των αλυσοδεμένων εθνών, στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και εξόντωσης, στα γκούλαγκ.

Εκείνοι που παγιδεύονται σε μια μεγάλη στιγμή της πολιτικής διαδικασίας, της φιλοσοφίας, της κοινωνικής εξέλιξης και θέλουν να τη διατηρήσουν ζωντανή –στους αιώνες των αιώνων- προσπαθούν να χωρέσουν το σύνολο της πραγματικότητας μέσα στην στιγμή. Προσπαθούν να ερμηνεύσουν ολόκληρη την ανθρώπινη περιπέτεια με ένα βιβλίο ή μια ντουζίνα ομοειδών έργων. Ό,τι περισσεύει καταδικάζεται σε θάνατο. Είτε πρόκειται για συνήθεια, ήθος και έθιμο (όπως η λέξη «Χριστούγεννα» που ήθελε να αποφύγει ο Χίμμλερ) είτε για άνθρωπο ή για ομάδα ανθρώπων, για έθνος. Ο ιδεολόγος δεν θα διστάσει να τινάξει τον πλανήτη στον αέρα απλά και μόνο για να μην μείνει κανείς ζωντανός και δει πόσο οικτρά μπορεί να διαψευστεί το μέρος από το όλον...

Ο Χάινριχ Χίμμλερ έβλεπε από το σώμα της γερμανικής Ιστορίας να περισσεύει ο χριστιανικός κορμός της... Κι έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του να τον κόψει, όπως έκοβε κάθε τι που θα μπορούσε να ακυρώσει την ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού, η οποία αξιοποιούσε πτυχές της παράδοσης ως πρόφαση του «πατριωτικού» χαρακτήρα της.

Κι όμως, πατριωτισμός και ιδεολογία δεν μπορούν να συμβαδίσουν. Μόνο ο πατριωτισμός και η παράδοση μπορούν να αποτελέσουν ταιριαστό... ζευγάρι.

adiavroxoi.blogspot.gr