Τετάρτη 2 Φεβρουαρίου 2011

Τα Μεγαλυνάρια της Υπαπαντής (με βίντεο και μετάφραση)



Η ”Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία” με διευθυντή τον Λυκούργο Αγγελόπουλο ψάλλει τα Μεγαλυνάρια της Υπαπαντής, σε βυζαντινό μέλος του φωτισμένου Πέτρου Λαμπαδαρίου (1730-1815).

Παρακάτω σας παραθέτουμε το κείμενο των Μεγαλυναρίων. Στις παρενθέσεις η εξαιρετική απόδοση στα νεοελληνικά της Ελένης Χρήστου από την ιστοσελίδα του ”Συλλόγου Ορθοδόξων Τυφλών Ελλάδος” (http://www.orp.gr/?p=326). Αξίζει να τα διαβάσετε.

Ωδή θ’. Εν ή ψάλλονται τα επόμενα Μεγαλυνάρια. (Ήχος γ΄.)

Ακατάληπτον εστί, το τελούμενον εν σοί, και αγγέλοις και βροτοίς, Μητροπάρθενε αγνή. (Είναι αδύνατο να καταλάβουν και οι άγγελοι και οι άνθρωποι αυτό που συμβαίνει και τελείται μέσα Σου, Θεοτόκε, Μητροπάρθενε και αγνή.)

Αγκαλίζεται χερσίν, ο πρεσβύτης Συμεών, τον του νόμου Ποιητήν, και Δεσπότην του παντός. (Με τα χέρια του ο γέροντας Συμεών αγκαλιάζει Αυτόν, που έδωκε στους ανθρώπους τον νόμο, δηλαδή τον Δεσπότη και Κύριο του παντός.)

Βουληθείς ο Πλαστουργός, ίνα σὠση τον Αδάμ, μήτραν ώκησε την σήν, της Παρθένου και αγνής. (Επειδή ο Θεός και πλάστης του ανθρώπου θέλησε να σώσει τον Αδάμ, κατοίκησε μέσα στη δική Σου μήτρα, σε εσένα, την παρθένο και αγνή.)

Γένος άπαν των βροτών, μακαρίζει σε Αγνή, και δοξάζει σε πιστώς, ως Μητέρα του Θεού. (Όλο το γένος των ανθρώπων Σε καλοτυχίζει και Σε δοξάζει, Αγνή Θεοτόκε, με πίστη, γιατί είσαι η μητέρα του Θεού.)

Δεύτε, ίδετε Χριστόν, τον Δεσπότην του παντός, όν βαστάζει Συμεών, σήμερον εν τω ναώ. (Ελάτε να δείτε τον Χριστό, τον Δεσπότη του παντός, να Τον κρατά στα χέρια του ο Συμεών, σήμερα στον ναό.)

Επιβλέπεις προς την γην, και ποιείς τρέμειν αυτήν, και πώς γέρων κεκμηκώς, σε κατέχει εν χερσί; (Ένα Σου βλέμμα ρίχνεις πάνω στη γη και την κάνεις να τρέμει· και πώς τώρα ένας κατάκοπος γέροντας Σε κρατάει στα χέρια του?)

Ζήσας έτη Συμεών, έως είδε τον Χριστόν, και εβόα προς αυτόν· Νυν απόλυσιν ζητώ. (Ο Συμεών έζησε πολλά χρόνια μέχρις ότου είδε τον Χριστό, και με δυνατή φωνή του είπε: Τώρα ευχαριστημένος που Σε είδα Σου ζητώ να με απολύσεις από τούτη τη ζωή.)

Η λαβίς η μυστική, η τον άνθρακα Χριστόν, συλλαβούσα εν γαστρί, συ υπάρχεις Μαριάμ. (Συ Παρθένε Μαρία είσαι η μυστική λαβίδα, που μεσα Σου συνέλαβες τον Χριστό, που είναι ως Θεός, άνθρακας για τον αμαρτωλό άνθρωπο.)

Θέλων ενηνθρώπησας, ο προάναρχος Θεός, και ναώ προσφέρεσαι, τεσσαρακονθήμερος. (Με τη θέλησή Σου έγινες άνθρωπος Συ που είσαι Θεός προ πάντων των αιώνων· και με τη θέλησή Σου, τηρώντας τις διατάξεις του νόμου, προσφέρεσαι στον ναό σαν βρέφος σαράντα ημερών.)

Κατελθόντ’ εξ ουρανού, τον Δεσπότην του παντός, υπεδέξατο αυτόν, Συμεών ο ιερεύς. (Όταν κατέβηκε από τους ουρανούς ο Δεσπότης του κόσμου όλου, τον υποδέχθηκε στον ναό ο Συμεών ο ιερεύς.)

Λάμπρυνόν μου την ψυχήν, και το φως το αισθητόν, όπως ίδω καθαρώς, και κηρύξω σε Θεόν. (Δώσε λάμψη στην ψυχή μου και καθάρισε το φως των αισθήσεών μου, για να Σε ιδώ ξεκάθαρα και να Σε κηρύξω σαν Θεό.)

Ο Ειρμός

«Εν νόμω σκιά και γράμματι, τύπον κατίδωμεν οι πιστοί· πάν άρσεν το την μήτραν διανοίγον, άγιον Θεω· διό πρωτότοκον Λόγον, Πατρός Ανάρχου Υιόν, πρωτοτοκούμενον Μητρί, απειράνδρω μεγαλύνωμεν.»

(Στον νόμο της Παλαιάς Διαθήκης, κρυμμένο μέσα σε σκιά και κάτω από τα γράμματα και τις εντολές του, οι πιστοί είδαμε τον τύπο του Χριστού. Διότι έλεγε πως κάθε πρωτότοκο αρσενικό παιδί, θα αφιερωνόταν σαν άγιο και ιερό στον Θεό. Γι’ αυτόν τον λόγο οι πιστοί τώρα, που βλέπουμε τον Υιό και Λόγο του Θεού, του Ανάρχου Πατρός, ως πρωτότοκο παιδί της απειράνδρου Θεοτόκου, ας τον μεγαλύνουμε με τους ύμνους μας.)

Μητροπάρθενε αγνή, τί προσφέρεις τω ναώ, νέον βρέφος αποδούσ’ εν αγκάλαις Συμεών; (Θεοτόκε, μητέρα και παρθένε, τι προσφέρεις στον ναό, δίνοντας στα χέρια του Συμεών ένα νέο Βρέφος σαράντα ημερών?)

Εν νόμω σκιά και γράμματι…

Νυν απόλυσιν ζητώ, από σού του Πλαστουργού, ότι είδον σε Χριστέ, το σωτήριόν μου φως. (Τώρα πια ζητώ από Σένα που με έπλασες με τα χέρια Σου, να με απολύσεις από τούτη τη ζωή, γιατί είδα Εσένα, που είσαι το Φως που σώζει όλους τους ανθρώπους αλλά και εμένα.)

Τοις πριν νεογνών τρυγόνων ζεύγος, δυάς τε ην νεοσσών, ανθ’ ών ο θείος Πρέσβυς, και σώφρων Άννα προφήτις, τω εκ Παρθένου τεχθέντι, και οίω γόνω Πατρός, εν τω ναώ προσιόντι, λειτουργούντες εμεγάλυνον.

Όν οι άνω λειτουργοί, τρόμω λιτανεύουσι, κάτω νυν ο Συμεών, αγκαλίζεται χερσί. (Αυτόν που οι ουράνιοι λειτουργοί, δηλαδή οι άγγελοι, με τρόμο τον λατρεύουν και υπηρετούν, εδώ κάτω στη γη ο Συμεών αγκαλιάζει με τα χέρια του.)

Τοις πριν νεογνών τρυγόνων ζεύγος…

Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι.

Η τη φύσει μεν Μονάς, τοις προσώποις δε Τριάς, φύλαττε τους δούλους σου, τους πιστεύοντας εις σε. (Αγία Τρίας, που είσαι κατά την φύση Σου μονάδα αλλά κατά τα πρόσωπα, που σε αποτελούν Τριάδα, φύλαγε τους δούλους Σου, που πιστεύουν σε Σένα.)

Απέδωκάς μοι εβόα Συμεών, του Σωτηρίου σου Χριστέ αγαλλίασιν, απόλαβέ σου τον λάτριν, τον τη σκιά κεκμηκότα, νέον της χάριτος, ιεροκήρυκα μύστην, εν αινέσει μεγαλύνοντα.

Και νυν και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων· αμήν.

Θεοτόκε η ελπίς, πάντων των Χριστιανών, σκέπε φρούρει φύλαττε, τους ελπίζοντας εις σέ. (Θεοτόκε, συ η ελπίδα όλων των Χριστιανών, σκέπασε, φρούρησε και φύλαγε όλους, όσοι ελπίζουν σε Σένα.)

Ιεροπρεπώς ανθωμολογείτο, Άννα υποφητεύουσα, η σώφρων και Οσία, και πρέσβυρα τω Δεσπότη, εν τω ναώ διαρρήδην, την Θεοτόκον δε ανακηρύττουσα, πάσι τοις παρούσιν εμεγάλυνεν.

* * *

Εκλογή από την υπόλοιπη ακολουθία της εορτής της Υπαπαντής

Απολυτίκιον. Ήχος α’.

Χαίρε κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε· εκ σου γαρ ανέτειλεν ο Ήλιος της δικαιοσύνης, Χριστός ο Θεός ημών, φωτίζων τους εν σκότει. Ευφραίνου και συ Πρεσβύτα δίκαιε, δεξάμενος εν αγκάλαις, τον Ελευθερωτήν των ψυχών ημών, χαριζόμενον ημίν και την Ανάστασιν.

(Χαίρε Χαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε, γιατί από σένα ανέτειλε ο Χριστός και Θεός μας, ο ήλιος της δικαιοσύνης, φωτίζοντας όλους όσοι βρίσκονται στο σκοτάδι της αμαρτίας. Ας ευφραίνεσαι και εσύ γέροντα Συμεών, επειδή δέχθηκες στην αγκαλιά σου Τον Ελευθερωτή των ψυχών μας, Αυτόν που μας χαριζει και την Ανάσταση.)

ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ

Μετά τον Πολυέλεον, Κάθισμα. Ήχος δ΄. Κατεπλάγη Ιωσήφ.

Νηπιάζει δι’ εμέ, ο Παλαιός των ημερών: καθαρσίων κοινωνεί, ο καθαρώτατος θεός, Ίνα την σάρκα πιστώση μου την εκ Παρθένου. Και ταύτα Συμεών, μυσταγωγούμενος, επέγνω τον αυτόν, θεόν φανέντα σαρκί· και ως ζωήν ησπάζετο και χαίρων, πρεσβυτικώς ανεκραύγαζεν· Απόλυσόν με· σε γαρ κατείδον, την ζωήν των απάντων.

(Είναι νήπιο για μένα, ο παλαιότερος από όλους τους χρόνους. Δέχεται τον νομικό καθαρισμό, ο καθαρώτατος Θεός, για να αποδέιξει πως έγινε άνθρωπος με το σώμα, που έλαβε από την Παρθένο. Και ο Συμεών με τον φωτισμό και την αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος γνώρισε αυτά τα μυστήρια, και κατεννόησε πως Αυτός είναι ο ίδιος Θεός, που φανερώθηκε με σώμα, οπότε και τον ασπάσθηκε σαν την ίδια τη ζωή. Έτσι, με χαρά ο πρεσβύτης Του έλεγε: Τώρα απάλλαξέ με από τούτη τη ζωή, διότι είδα Εσένα, που είσαι η ζωή των πάντων.)

Ιδιόμελον μετά τον Ν΄ Ψαλμόν. Ήχος πλ. β΄. Ιωάννου Μοναχού.

Ανοιγέσθω η πύλη του ουρανού σήμερον· ο γαρ άναρχος Λόγος του Πατρός, αρχήν λαβών χρονικήν, μη εκστάς της αυτού θεότητος, υπό Παρθένου ως βρέφος τεσσαρακονθήμερον, Μητρός εκών προσφέρεται, εν ναώ τω νομικώ· και τούτον αγκάλαις εισδέχεται ο Πρέσβυς, απόλυσον κράζων, ο δούλος τω Δεσπότη· οι γαρ οφθαλμοί μου είδον το σωτήριόν σου. Ο ελθών εις τον κόσμον, σώσαι γένος ανθρώπων, Κύριε, δόξα σοι.

(Ας ανοιχθεί η πύλη του ουρανού σήμερα, γιατί ο Άναρχος Υιός και Λόγος του Θεού, αφού έλαβε αρχή χρονική, χωρίς να στερηθεί την θεότητά Του, προσφέρεται με τη θέλησή Του από μητέρα παρθένο, σαν βρέφος σαράντα ημερών στον ναό του νόμου· και μάλιστα, Τον δέχεται στην αγκαλιά του ο γέροντας Συμεών, φωνάζοντας ο δούλος στον Δεσπότη και Κύριο: Τώρα απόλυσε με από τη ζωή τούτη, γιατί είδα Εσένα, την Σωτηρία του κόσμου. Δόξα σε Σένα, Κύριε, που ήλθες στον κόσμο να σώσεις το γένος των ανθρώπων.)

Μεσώδειον κάθισμα. Ήχος δ’. Κατεπλάγη Ιωσήφ.

Εν τω Όρει τω Σινά, πάλαι κατείδε Μωϋσής, τα οπίσθια Θεού, και αμυδρώς θείας φωνής, κατηξιώθη εν γνόφω τε και θυέλλη· νυν δε Συμεών, τον σαρκωθέντα Θεόν, ατρέπτως δι’ ημάς, ενηγκαλίσατο· και γεγηθώς ηπείγετο των τήδε, προς την ζωήν την αιώνιον· διό εβόα· Νυν απολύεις, τον δούλον σου Δέσποτα.

(Στο όρος το Σινά τον παλαιό καιρό αξιώθηκε ο Μωυσής να δει τα οπίσθια του Θεού και να ακούσει αμυδρά τη φωνή Του μέσα σε πυκνό σύννεφο και θύελλα. Και τώρα ο Συμεών αγκαλιάζει τον Θεό, που για τη σωτηρία μας έγινε άνθρωπος, χωρίς να χωρισθεί από την θεότητά Του, και χαρούμενος, βιαζόταν να αναχωρήσει από τον κόσμο αυτό προς την αιώνια ζωή λέγοντάς Του: Τώρα απόλυσε με από τούτον τον κόσμο τον δούλο Σου, Δέσποτα.)

Κοντάκιον. Ήχος α΄. Ρωμανού του Μελωδού.

Ο μήτραν παρθενικήν αγιάσας τω τόκω σου, και χείρας του Συμεών ευλογήσας ως έπρεπε, προφθάσας και νυν έσωσας ημάς Χριστέ ο Θεός. Αλλ’ ειρήνευσον εν πολέμοις το πολίτευμα, και κραταίωσον βασιλείς ους ηγάπησας, ο μόνος φιλάνθρωπος.

(Συ Κύριε, που με την γέννησή Σου αγίασες την παρθενική μήτρα της Θεοτόκου και ευλόγησες τα χέρια του Συμεών, όπως κατά τον νόμο έπρεπε, και τώρα έφθασες πριν την ανάγκη μας και μας έσωσες, Χριστέ ο Θεός. Αλλά ειρήνευσε από τους πολέμους τη ζωή του κράτους μας και δώσε δύναμη στους άρχοντες, που αγαπάς και Σε αγαπούν, επειδή είσαι ο μόνος πράγματι φιλάνθρωπος.)

Ο Οίκος. Το φοβερόν σου κριτήριον.

Τη Θεοτόκω προσδράμωμεν οι βουλόμενοι κατιδείν τον Υιόν αυτής, προς Συμεών απαγόμενον· όν περ ουρανώθεν οι Ασώματοι βλέποντες, εξεπλήττοντο λέγοντες· θαυμαστά θεωρούμεν νυνί και παράδοξα, ακατάληπτα, άφραστα· ο τον Αδάμ δημιουργήσας, βαστάζεται ως βρέφος· ο αχώρητος χωρείται εν αγκάλαις του Πρεσβύτου· ο επί των κόλπων απεριγράπτως υπάρχων του Πατρός αυτού, εκών περιγράφεται σαρκί, ου θεότητι, ο μόνος φιλάνθρωπος.

(Ας τρέξουμε κοντά στην Θεοτόκο όλοι όσοι θέλουμε να δούμε τον Υιό της να οδηγείται προς τον Συμεών. Αυτόν ακριβώς βλέποντας οι ασώματοι άγγελοι έλεγαν από τον ουρανό: Τί μεγάλη έκπληξη! Βλέπουμε δηλ. θαυμαστά και παράδοξα να συμβαίνουν, που δεν μπορεί να καταλάβει ο νους και να εκφράσει ο λόγος. Αυτός που δημιούργησε τον Αδάμ βασταζεται σαν βρέφος, Αυτός που δεν χωρεί πουθενά χωρεί στις αγκάλες του Συμεών, Αυτός που στους κόλπους του Πατρός Του υπάρχει και δεν μπορεί να περιγραφεί, με τη θέλησή Του περιγράφεται ως προς το σώμα Του, όχι ως προς την θεότητα, επειδή είναι ο μόνος πράγματι φιλάνθρωπος.)

Συναξάριον.

Τη Β΄ του αυτού μηνός (Φεβρουαρίου), η Υπαπαντή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εορτάζεται, εν ή εδέξατο αυτόν εις τας αγκάλας αυτού ο δίκαιος Συμεών.

Στίχοι. Κόλπους Πατρός τυπούσι του σου Χριστέ μου,

Του Συμεών αι χείρες, αι φέρουσί σε.

Δέξατο δευτερίη Χριστόν Συμεών παρά νηω.

(Τα χέρια του Συμεών, που Σε βαστάζουν, Χριστέ μου, είναι ένας τύπος των κόλπων του Πατέρα Σου.

Κατά την Δευτέρα του μηνός ο Συμεών δέχθηκε στα χέρια του τον Χριστό στον ναό.)

Τη αυτή ημέρα, μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Αγαθοδώρου.

Στίχοι. Αγαθοδώρω δώρον εξ εμών λόγων δωρώ,

Δοθέντι τω Θεώ δι’ αιμάτων.

(Θέλω να προσφέρω στον Αγαθόδωρο ένα δώρο με τους λόγους μου, επειδή δόθηκε στον Θεό προσφέροντας το αίμα του.)

Αυτώ τω Θεώ η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας.

Αμήν.

Εξαποστειλάριον Ήχος γ’. Αυτόμελον.

Εν πνεύματι τω Ιερώ, παραστάς ο Πρεσβύτης, αγκάλαις υπεδέξατο, τον του νόμου Δεσπότην, κραυγάζων· Νυν του δεσμού με, της σαρκός απόλυσον, ως είρηκας εν ειρήνη· είδον γαρ τοις οφθαλμοίς, αποκάλυψιν εθνών, και Ισραήλ σωτηρίαν. (Εκ γ’).

(Στο ιερό βρισκόταν ο γέροντας Συμεών και υποδέχθηκε στην αγκαλιά του Αυτόν που έδωσε στους ισραηλίτες τον νόμο και είναι ο Κύριος του νόμου. Φωτισμένος από το Αγιο Πνεύμα με δυνατή φωνή επίσης έλεγε: Τώρα απάλλαξέ με από τα δεσμά του σώματος, όπως το υποσχέθηκες, ειρηνικά, διότι είδα με τα μάτια μου Αυτόν, που θα αποκαλύψει στα έθνη την αλήθεια και την σωτηρία στον Ισραήλ.)

Δόξα των αίνων. Και νυν… Ήχος πλ. β’. Γερμανού.

Ο εν χερσί πρεσβυτικαίς, την σήμερον ημέραν, ως εφ’ άρματος Χερουβίμ, ανακλιθήναι ευδοκήσας Χριστέ ο Θεός, και ημάς τους υμνούντας σε, της των παθών τυραννίδος, ανακαλούμενος ρύσαι, και σώσον τας ψυχάς ημών.

(Συ Κύριε Χριστέ ο Θεός, που δέχθηκες να ξαπλώσεις στα γεροντικά χέρια του Συμεών σαν πάνω σε ένα Χερουβικό άρμα, τούτη τη μέρα για τη σωτηρία μας, εμάς που Σε υμνούμε ελευθέρωσέ μας από την τυραννία των παθών, χωρίς να παύεις να μας καλείς πάλι και πάλι κοντά Σου, και σώσε τις ψυχές μας.)
vatopaidi.wordpress.com

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου