"Αμερικανισμός" και "Αντικειμενικοποίηση"

Λαρισινά δοκίμια
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

Ένας φίλος μου είχε ένα "αμερικάνικο" όνειρο για ένα ολοκαίνουριο σπίτι στη θάλασσα και το υλοποίησε ξοδεύοντας όλα τα λεφτά του. Αγόρασε σκύλο, προσέλαβε κηπουρό και συχνά καλούσε κόσμο για να γλεντήσουν. Λέω "αμερικάνικο", γιατί στο σύγχρονο κόσμο επικρατεί η αγγλοσαξωνική άποψη, που δίνει μεγαλύτερη σημασία στα αντικείμενα, παρά στους ανθρώπους και στις μεταξύ τους σχέσεις,

Οι δουλειές του όμως δεν πήγαν καλά. Αραίωσε λίγο λίγο τα πολυέξοδα τραπέζια ώσπου τα σταμάτησε εντελώς και περιορίστηκε στο να χαίρεται μόνος του, παρέα με το σκύλο του, το σπίτι του στη θάλασσα.

Αλλά οι μέρες που καθόταν στην αυλή, μόνος, με την παρέα του σκύλου του, ήταν οι χειρότερες μέρες της ζωής του. Ένιωθε φοβερή ανία. Έτσι αποφάσισε να πουλήσει το σπίτι του. Κανείς όμως δεν αγόραζε πια ένα τόσο ακριβό σπίτι για να πηγαίνει στη θάλασσα.

Μια μέρα ο φίλος μου ήταν πολύ στενοχωρημένος. Ένιωθε ότι κάτι άλλαξε σιγά σιγά στη ζωή του. Παρόλο που καλούσε κόσμο στο σπίτι του, δεν ένιωθε εκείνη τη ζεστασιά της παρέας, όπως ένιωθε άλλοτε. Κάτι άλλαξε στους ανθρώπους και στην κοινωνία μας. Γινόμαστε ολοένα και πιο απρόσωποι κι εμείς και η κοινωνία μας ως σύνολο. Νιώθουμε μόνοι ανάμεσα σε χιλιάδες ανθρώπους!

Το σπίτι και η εμπειρία της μοναξιάς του σ΄ αυτό, με κόσμο ή χωρίς κόσμο, του δίδαξε πως δεν γίνεται να μη νιώθεις μοναξιά με τα αντικείμενα ή με τους ανθρώπους που τους βλέπεις ως αντικείμενα. Ίσως γι΄ αυτό φοβούμαστε τόσο πολύ το θάνατο και την απόλυτη μοναξιά που νιώθουμε όταν τον σκεφτόμαστε. Ο άνθρωπος μόνο με μια άλλη ανθρώπινη ύπαρξη βγαίνει από την απομόνωση και τη μοναξιά.

Θέλουμε να νιώθουμε ότι είμαστε πρόσωπα ανάμεσα σε άλλα πρόσωπα. Κανένα πρόσωπο δεν μπορεί να έχει προσωπική σχέση με αντικείμενα ή με ανθρώπους που τους βλέπει ως αντικείμενα.

Θα μου πείτε, δεν υπάρχουν άνθρωποι που τους βλέπουμε ως πρόσωπα, όπως είναι; Τους έχουμε μετατρέψει όλους σε αντικείμενα; Το κριτήριο είναι το αίσθημα της μοναξιάς. Η μοναξιά είναι η αντίσταση της ψυχής μας στην αποστέρηση της σημασίας της ως πρόσωπο, δηλαδή ως οντότητα μοναδική και όχι ως μέσον για οποιοδήποτε σκοπό.

Μοναξιά νιώθει π.χ. η γυναίκα, όταν δεν την βλέπουμε ως άνθρωπο, αλλά ως "σκεύος ηδονής", όταν την "αντικειμενικοποιούμε" κι όταν κι ή ίδια βλέπει τον εαυτό της, ως αντικείμενο και όχι ως άνθρωπο, που αξίζει να τον σεβόμαστε.

Με τους φίλους, με τους οικείους, νιώθουμε ως πρόσωπα και εκείνοι νιώθουν μαζί μας το ίδιο γι΄ αυτό επιζητούν την παρουσία μας. Αυτό γίνεται επίσης όταν μετέχουμε σε μια κοινωνία προσώπων, όπως είναι η εκκλησία, όπου όλοι διατηρούν τη σημασία τους ως πρόσωπα. Στην εκκλησία νιώθουμε ως άνθρωποι που αξίζουμε το σεβασμό και την αγάπη ως μέλη του σώματος του Χριστού.

Το σπουδαίο είναι ότι στην εκκλησία είμαστε όλοι ίσοι ως πρόσωπα. Μόνο στην εκκλησία δεν μετατρέπουμε τους άλλους σε αντικείμενα και μόνο στην εκκλησία δεν νιώθουμε μοναξιά, όπως νιώθουμε με την απρόσωπη κοινωνία.

moschoblog.blogspot.gr