Μέθεξη

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Ένα πρωί, στην Αθήνα, μπήκα σ΄ ένα άδειο ζαχαροπλαστείο, στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Κάθισα σε μια άκρη για να μπορώ να βλέπω το μόνο άτομο που υπήρχε εκείνη την ώρα εκεί, τον σερβιτόρο, που ήταν απασχολημένος με κάτι, πίσω από τον πάγκο. Ήμουν βέβαιος ότι αυτή η θέση ήταν η καλύτερη, χωρίς να σκεφτώ για ποιο λόγο ήταν η καλύτερη.

Πιστεύω ότι το ίδιο θα έκανε κάθε άλλος που θα έμπαινε σε ένα άδειο μαγαζί. Θα καθόταν στην άκρη και με τέτοια κατεύθυνση, ώστε να έχει οπτική επαφή με τους άλλους ή τουλάχιστον, να μην έχει γυρισμένη την πλάτη, που σημαίνει για μας τους Έλληνες, διακοπή της επικοινωνίας, περιφρόνηση του άλλου.
Αυτό σημαίνει σε μας η έκφραση "μου γύρισε τις πλάτες".

Καθώς περίμενα το σερβιτόρο ήρθε κάποιος ξένος, που μου έδωσε την εντύπωση ότι προέρχεται από κάποια χώρα του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού ή του πρώην σιδηρού παραπετάσματος και κάθισε μπροστά μου με τις πλάτες του γυρισμένες προς εμένα. Ευτυχώς ο σερβιτόρος παρόλο που συνέχιζε τη δουλειά του διατηρούσε συνάμα την οπτική επαφή μαζί μου, γιατί θα ένιωθα εντελώς μόνος.

Στο βιβλίο του Μπερντιάεφ "Πέντε στοχασμοί περί υπάρξεως" γράφει τα εξής για τη μοναξιά:
"Απέναντι σ΄ ένα αντικείμενο παραμένω πάντα μόνος και χωρίς τη δυνατότητα εξόδου από το "εγώ".
Αντίθετα όταν παρευρίσκεται ένα άλλο "εγώ" που για μένα είναι ένα "εσύ", βγαίνω από τη μοναξιά και έρχομαι σε μέθεξη. Η διά της ενόρασης σύλληψη της πνευματικής ζωής ενός άλλου "εγώ" είναι μέθεξη σε αυτό το εγώ."

Στο ίδιο θέμα, ο Μπερντιάεφ κάνει την εξής παρατήρηση: "Όταν θέλουμε να μετατρέψουμε το "εγώ" σε αντικείμενο γνώσης, αυτό σπεύδει να κρυφτεί βαθιά μέσα του."

Αυτό είναι λογικό. Γι΄ αυτό δεν μπορεί να βοηθήσει η ψυχολογία κι η ψυχανάλυση.
Δεν ανοίγεις την καρδιά σου σε κάποιον που τον πληρώνεις για να σε ακούσει. Δεν είναι η ψυχή αντικείμενο για επιστημονικά πειράματα.

"Αντίθετα", λέει ο Μπερντιάεφ, "υπάρχει ένας άμεσος τρόπος να συλλάβουμε την ψυχή του άλλου.
Αλλά ο τρόπος αυτός είναι το συναίσθημα, με τη συμπάθεια, με τον έρωτα, δηλαδή ανήκει στην τάξη της αγάπης. Το γεγονός ότι με τον τρόπο αυτό δεν διαπερνάμε το μυστήριο του "εγώ" του άλλου που είναι αδιαπέραστο, δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα, όπως πολλές φορές κάνουμε άδικα, όσον αφορά την πραγματικότητα αυτού του μυστηρίου, ότι είναι εντελώς αδύνατο να γνωρίσουμε κάτι από την ψυχή του άλλου."

moschoblog.blogspot.gr