Η κτίση έχει όρια

Λαρισινά Δοκίμια
Του Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

Η νοοτροπία του μοντερνισμού

Η νοοτροπία του μοντερνισμού εξακολουθεί να επικρατεί στις μέρες μας, αν και όχι με τον ίδιο ενθουσιασμό, όπως όταν πρωτοεμφανίστηκε, ως αντίδραση στον ακαδημαϊσμό και στην φιλοσοφία του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού.

Με τον μοντερνισμό και με τον μοντέρνο άνθρωπο ή θα τολμήσεις να γελάσεις ή θα υποκριθείς ότι αποδέχεσαι τη μοντέρνα φιλοσοφία τους. Διαφορετικά κινδυνεύεις να θεωρηθείς ότι δεν είσαι μέσα στα πράγματα. Για τον μοντερνισμό τίποτε στον κόσμο δεν είναι ιερό και απαραβίαστο. Ο άνθρωπος ο ίδιος θέτει τα όρια των πραγμάτων και ο ίδιος τα υπερβαίνει. Δεν υπάρχει μέτρο στα πράγματα. Το μέτρο όλων των πραγμάτων είναι ο άνθρωπος.

Με τις υπερβολές της φιλοσοφίας και της τέχνης του μοντερνισμού χάνει ο άνθρωπος ακόμα και την αίσθηση του γελοίου. Ο Άρπ, π.χ. ζωγράφος της εποχής μας, υπέγραφε διάφορα βιομηχανικά ή καθημερινά αντικείμενα σαν να τα είχε φτιάξει ο ίδιος και τα εξέθετε σε διάφορες αίθουσες τέχνης. Μια φορά υπέγραψε ένα ουρητήριο! Στα «Ντοκουμέντα» διεθνή έκθεση ζωγραφικής στη Γερμανία, που διενεργείται κάθε τέσσερα χρόνια, σε κάποια διοργάνωση εκτέθηκαν πτώματα ζώων ως έργα τέχνης.

- Ποια είναι τα όρια, που η υπέρβασή τους συνιστούν κατάχρηση; Πώς θα ξέρουμε τα όρια του κάθε πράγματος;

- Τα όρια του κάθε πράγματος, για τον ορθόδοξο χριστιανό, εκτείνονται μέχρι εκεί όπου μέσω της κτίσης δοξάζεται ο Θεός. Όλα τα πράγματα έχουν όρια. Μόνο ο Θεός είναι πέραν των ορίων του κτιστού κόσμου. Κάθε φορά, λοιπόν, που αποδίδουμε σε πράγματα τιμή, προσκύνηση, λατρεία που ταιριάζει στο Θεό, έχουμε υπερβεί τα όρια. Όταν λατρεύουμε σαν Θεό, πλούτο, γυναίκα, αξιώματα, έχουμε υπερβεί τα όρια του πλούτου, της ηδονής, της εξουσίας. Η υπέρβαση των ορίων της κτίσης είναι, σύμφωνα με την διδασκαλία της Εκκλησίας μας, θανάσιμη αμαρτία, διότι δεν έχουμε τη ζωή του Θεού μέσα μας. Η πίστη μας στο Θεό είναι νεκρή.

- Η υπέρβαση των ορίων των πραγμάτων ή αλλιώς η κατάχρηση του κόσμου έχει μόνον θεολογική σημασία; Με άλλα λόγια, ισχύει μόνον για τους πιστούς ή τις συνέπειες τις υφίστανται και οι άθεοι ή οι αντίθεοι και γενικά οι μηδενιστές;

- Το να έχει ξεπεράσει κανείς τα όριά του φυσικά κάποτε θα το μάθει από τις συνέπειες είτε πιστεύει στο Θεό είτε όχι. Στην προσευχή του «Πάτερ ημών» παρακαλούμε το Θεό, να μαθαίνουμε πριν υποστούμε τις συνέπειες. Αυτό σημαίνουν τα λόγια «Και μη εισενέγκης ημάς είς πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού».

- Ποιες είναι οι υπερβολές της μοντέρνας νοοτροπίας;

- Όλα τα πράγματα έχουν όρια. Κανένα κτιστό πράγμα δεν είναι τα πάντα. Αυτό ισχύει επίσης για κάθε τέχνη και για κάθε έργο τέχνης. Αν παραβείς τα όρια της τέχνης και του έργου τέχνης, η τέχνη και το συγκεκριμένο έργο δεν θα έχει χαρά. Το ίδιο συμβαίνει με την ηδονή. Και η ηδονή επίσης έχει όρια. Σε πάει μέχρι ένα όριο. Αν το υπερβείς, επειδή πιστεύεις ότι μπορεί να σου δώσει τα πάντα, θα πονέσεις, γιατί η ηδονή έγινε αρρώστια. Η μοντέρνα νοοτροπία της υπέρβασης των ορίων των πραγμάτων είναι αρρώστια. Και ο πιο ανίδεος γνωρίζει ότι όποιος παγιδεύεται σε κάποιο πάθος, του πλούτου, της ηδονής, της φιλοδοξίας, όσα αποκτάει, άλλα τόσα θέλει. Ζει την Κόλαση της απληστίας του.

moschoblog.blogspot.gr