Ἀπο τὸ πρόσφορο ὁ ἱερεὺς θὰ βγάλει τὸ μέρος ἐκεῖνο ποὺ θὰ γίνει τὸ Τίμιο Σῶμα τοῦ Κυρίου, τὸν «Ἀμνό», ἀλλὰ καὶ τὶς μερίδες τῆς Θεοτόκου, τῶν Ἁγίων καὶ τῶν δικῶν μας ὀνομάτων (ζώντων καὶ κεκοιμημένων) ποὺ θὰ μνημονευθοῦν.
Γιὰ νὰ γίνει ὅμως τὸ πρόσφορό μας εὐπρόσδεκτο καὶ ἀπό τὸν Κύριο, πρέπει νὰ ἔχουμε καθαρότητα ψυχῆς καὶ σώματος μὲ νηστεία καὶ μὲ ἐγκράτεια.
Πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα πρέπει νά ποῦμε ὅτι θεωροῦμε ἰδιαίτερη σημαντική τήν προετοιμασία τοῦ χώρου, στόν ὁποῖον θά παρασκευάσουμε τό πρόσφορο. Φροντίζουμε νά εἶναι καθαρός, τακτοποιημένος, θυμιατισμένος. ᾿Επίσης, τά σκεύη πού θά χρησιμοποιήσουμε γιά τόν σκοπό αὐτό, νά εἶναι καθαρά καί νά ἐξυπηρετοῦν μόνο τό ζύμωμα τοῦ προσφόρου καί καμιά ἄλλη οἰκιακή ἐργασία. Τό ἀλεύρι νά εἶναι ἀρίστης ποιότητος, εἰδικά ξεχωρισμένο γιά τήν παρασκευή προσφόρου.
Πέραν τούτου, αὐτός πού ζυμώνει, ὀφείλει νά φροντίση καί γιά τή δική του σωματική καί ψυχική προετοιμασία. Δηλαδή νά ἀσκῆ, ἰδιαίτερα τήν ὥρα τοῦ ζυμώματος, τήν προσευχή, (χαιρετισμούς στήν Παναγία ἤ παρακλήσεις, ἤ τήν ῾῾εὐχή᾿᾿ καθώς καί ἡ γυναίκα νά μήν βρίσκεται σέ περίοδο). ῞Ολα αὐτά εἶναι πολύ σημαντικό νά συνοδεύουν τήν παρασκευή τοῦ προσφόρου, πού πρόκειται νά χρησιμοποιηθῆ γιά τόν πιό ἱερό σκοπό.
῾Η διαδικασία παρασκευῆς τῆς λειτουργιᾶς ἔχει ὡς ἑξῆς:
᾿Αποβραδύς κοσκινίζουμε τό ἀλεύρι, πού θά εἶναι ἀνάλογο μέ τό μέγεθος τῆς λειτουργιᾶς. Καλό εἶναι τό σκληρό (κίτρινο), ἤ 1/4 ἄσπρο καί 3/4 κίτρινο. Γιά μία λειτουργιά χρειάζεται τόσο ἀλεύρι, ὅσο γιά νά γεμίσουν καλά, τρεῖς φορές, οἱ δύο χοῦφτες ἑνωμένες,.
Κατόπιν, ῾῾ἀναπιάνουμε᾿᾿ τό προζύμι: ῎Εχουμε κρατημένο ἀπό προηγούμενο ζύμωμα λίγο προζύμι, τό ὁποῖο διατηροῦμε στό ψυγεῖο, ὅταν ὁ καιρός εἶναι ζεστός. Ζεσταίνουμε λίγο νερό, τόσο ὅσο χρειάζεται γιά νά γίνη χλιαρό. Τό δοκιμάζουμε καί μέ τό χέρι μας. Δέν πρέπει νά εἶναι καφτό, γιατί θά καεῖ τό προζύμι καί δέν θά γίνει. Μέσα σ᾿ αὐτό τό χλιαρό νερό λιώνουμε τελείως τό προζύμι, νά γίνη χυλός. Τέλος, προσθέτουμε ἀλεύρι, ἀπ᾿ αὐτό πού ἔχουμε κοσκινίσει γιά τό ζύμωμα, ὥστε νά γίνη μία ζύμη πολύ πολύ μαλακή. Σταυρώνουμε μέ τό χέρι μας τό προζύμι, τό σκεπάζουμε μέ καθαρή πετσέτα καί μέ κουβέρτα γιά νά μήν κρυώση, καί τό ἀφήνουμε σέ χῶρο ζεστό, ἐπί ἀρκετές ὧρες, γιά νά ῾γίνη ᾿.
Τήν ἄλλη μέρα, πρίν ζυμώσουμε, θά θυμιατίσουμε πρῶτα τό χῶρο μέ πολλή εὐλάβεια καί προσοχή. ᾿Ενῶ δέ τά χέρια θά δουλεύουν, τό στόμα καί ὁ νοῦς, ὅσο γίνεται, θά ἀσχολοῦνται μέ τήν προσευχή.
Κατόπιν, μέσα σέ λεκάνη ρίχνουμε τό ἀλεύρι, ἀφοῦ κρατήσουμε προηγουμένως λίγο, γιά τήν περίπτωση πού θά μᾶς χρειασθῆ κατά τήν διάρκεια τοῦ ζυμώματος. Στό κέντρο τοῦ ἀλευριοῦ κάνουμε μιά μικρή γουρνίτσα καί ρίχνουμε μέσα τό προζύμι, τό ἀνάλογο ἁλάτι (στά 750 γραμ. ἀλεύρι, ἕνα κοφτὸ κουταλάκι τοῦ γλυκοῦ) καί λίγο νερό πολύ χλιαρό.
Στή συνέχεια, ἀρχίζουμε νά ζυμώνουμε πρῶτα πολύ καλά μέ τίς γροθιές μας, μὲ δύναμη καὶ γρήγορο ρυθμὸ περίπου 20′.
Τό πλάσιμο
Πλάθουμε τὴν ζύμη πολὺ καλὰ σὲ καθαρὴ καὶ λεία ἐπιφάνεια μὲ τὰ δάκτυλα τῶν χεριῶν μας καί μέ τίς παλάμες καὶ μὲ δύναμη. Ἔτσι τὴν ἀναμοχλεύουμε διαρκῶς καὶ κυλώντας την καὶ τρίβοντας την φθάνει νὰ γίνει λεία σὰν τὸ μάρμαρο.
῾Η ζύμη πρέπει νά εἶναι σκληρή: νά μπαίνη μέσα τό δάχτυλο καί νά μήν κολάη. ῎Αν γίνη μαλακή, προσθέτουμε λίγο ἀλεύρι, ἀπό αὐτό πού κρατήσαμε. ῎Αν γίνη ὑπερβολικά σκληρή, βρέχουμε τά χέρια μας σέ χλιαρό νερό καί ξαναζυμώνουμε, ὥσπου νά πετύχουμε τό ποθούμενο ἀποτέλεσμα, δηλαδή νά γίνει λεία σὰν τὸ μάρμαρο.
Ὅλα αὐτὰ πρέπει νὰ γίνουν σὲ 10′.
῞Οταν τελειώση τό πλάσιμο, χαράζουμε τό ζυμάρι μέ ἕνα μαχαίρι σταυροειδῶς. ῾Από τό κέντρο τοῦ σταυροῦ πού σχηματίστηκε, κρατᾶμε ἕνα μικρό κομματάκι, πού θά τό χρησιμοποιήσουμε ὡς προζύμι στό ἑπόμενο ζύμωμα. Μετά ξαναδουλεύουμε τή ζύμη πάρα πολύ καλά, στρογγυλεύοντάς την σά μπάλα: τήν τοποθετοῦμε στό ἀριστερό μας χέρι καί μέ τό δεξί τήν ῾῾χαϊδεύουμε᾿᾿, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ὁλοένα γιά νά γίνη ἡ ἐπιφάνειά της πάρα πολύ στιλπνή.
Κατόπιν, παίρνουμε ἕνα ταψάκι διαμέτρου 24 ἑκ. καί, ἤ στάζουμε μέσα μία σταγόνα λάδι, τήν ὁποία ἁπλώνουμε καλά μέ χαρτοπετσέτα στόν πάτο καί στήν γύρω ὄρθια ἐπιφάνεια, ἤ ζεσταίνουμε τό ταψάκι καί τό ἀλείφουμε μέ καθαρό κερί. Τά κάνουμε αὐτά, γιά νά μήν κολάη μετά ἡ λειτουργιά.
Τό σφράγισμα
Στή συνέχεια, τοποθετοῦμε στό κέντρο τοῦ ταψιοῦ τήν λειτουργιά, μέ τήν στιλπνή ἐπιφάνεια πρός τά πάνω. Παίρνουμε τό σφραγίδι, σταυρώνουμε μέ αὐτό τή λειτουργιά, καί μετά τό πατᾶμε μέ δύναμη, νά μπεῖ βαθιά μέσα στό ζυμάρι. Τό τραβοῦμε πρός τά πάνω μέ προσοχή καί ἄν τυχόν μείνουν ζυμαράκια πάνω στό σφραγίδι, τά καθαρίζουμε μέ ἐπιμέλεια. ῎Αν μείνουν πάνω, ἡ ἑπόμενη λειτουργιά πού θά ζυμωθῆ, δέν θά σφραγισθῆ καλά.
Σ᾿ αὐτό τό σημεῖο πρέπει νά ποῦμε πώς, σέ περίπτωση πού ζυμωθοῦν δύο λειτουργιές, μέχρι νά ζυμωθῆ καί ἡ δεύτερη, ἡ πρώτη πού ζυμώθηκε πρέπει νά μείνη σκεπασμένη μέ πετσέτα καί νάϋλον ἀπό πάνω, γιά νά μή πιάση τό ζυμάρι κρούστα, καθώς καί ἡ δεύτερη μέχρι νά ζυμωθεῖ ἡ πρώτη νά μή πιάση τό ζυμάρι κρούστα πού θά δυσκολέψει τό ζύμωμά του. Τό ἴδιο καί στό σφράγισμα, μέχρι νά σφραγισθῆ καί ἡ δεύτερη λειτουργιά, ἡ πρώτη πού σφραγίσθηκε μένει σκεπασμένη.
Τό φούσκωμα
᾿Αφοῦ, λοιπόν, σφραγίσουμε τήν λειτουργιά, σκεπάζουμε τό ταψάκι μέ μιά λεκανίτσα, καί ἀπό πάνω μέ μιά καθαρή πετσέτα, μέ ἕνα νάϋλον καί μέ μιά κουβέρτα, καί μετά τήν ἀφήνει νά ῾῾γίνη᾿᾿ μία μέ μιάμισυ ὥρα ἤ καί περισσότερο (2 καὶ 3 ὦρες), ἀνάλογα μέ τό χῶρο καί τήν ἐποχή. Καταλαβαίνουμε δέ, ὅτι ῾῾ἔγινε᾿᾿, ἄν, πατώντας την μέ τό δάχτυλο, σχηματίζει τό ζυμάρι μία βούλα, καί ἀμέσως, σάν ἐλαστικό, ἐπανέρχεται στή θέση του ἤ μόλις τὸ πρόσφορο πάει νὰ σκάσει (Χρειάζεται προσοχή νά μή ῾῾παραγίνη᾿᾿ ἡ ζύμη).
᾿Αφοῦ γίνη κι αὐτό, τρυπάει τό πρόσφορο μέ μιά λεπτή ὀδοντογλυφίδα Προσοχή νά μήν τρυπήση κοντά στόν ἀμνό, ἀλλά ἔξω ἐκεῖ πού εἶναι κάτι σάν ἀκτίνες.
Τό ψήσιμο
Κατόπιν, ἀνάβουμε τό φοῦρνο στούς 250° (ἀνάλογα μὲ τὸν φοῦρνο), καί βάζουμε μέσα τή λειτουργιά καί τήν ἀφήνουμε σ᾿ αὐτή τή θερμοκρασία 15′- 20′ (μπορεῖ καί 35΄) νά ροδίση πολύ λίγο. Τή σκεπάζουμε μέ χαρτοπετσέτα ἤ ἀλουμινόχαρτο, κατεβάζουμε τό φοῦρνο στούς 200° γιά μισή ὥρα ἤ καί 35΄ καί τήν παρακολουθοῦμε. ᾿Αφοῦ περάση περίπου μία ὥρα, ἀπό τή στιγμή πού βάλαμε τή λειτουργιά μέσα, κλείνουμε τό φοῦρνο καί ἀφήνουμε μέσα τή λειτουργιά γιά ἕνα τέταρτο ἤ μισάωρο, μέχρι νά χλιαρύνει ὁ φοῦρνος.
Μετὰ κλείνουμε τὴ φωτιὰ καὶ τὸ ἀφήνουμε μέσα γιὰ 15′.
(Ἄλλοι κάνουν καί τό ἑξῆς. Ὅταν σκεπάσουν τά πρόσφορα μὲ ἀλουμινόχαρτο ἤ χαρτοπετσέτα κατεβάζουν στοὺς 200° γιὰ ἀλλὰ 35′ καὶ στὴν συνέχεια στοὺς 150° γιὰ 30′. Γιὰ νὰ ψηθεῖ χρειάζεται περίπου 1.30′.).
Κατόπιν τή βγάζουμε. ῎Αν ὑπάρχει δυσκολία νά βγεῖ ἀπό τό ταψί, τή σκεπάζουμε γιά λίγο μέ πετσέτα νά ῾῾ἱδρώση᾿᾿ μέ τόν τρόπο αὐτό βγαίνει μετά εὔκολα. Τήν τοποθετοῦμε σέ καθαρή πετσέτα καί τήν σκεπάζουμε μέ πετσέτα καί νάϋλον. Μετά ἀπό μισή ὥρα ἀλλάζουμε τήν πετσέτα, πού ἔχει μουσκευτεῖ ἀπό τούς ἀχνούς τῆς ζεστῆς λειτουργιᾶς, καί τήν ἀφήνουμε σκεπασμένη μέ στεγνή πετσέτα καί νάϋλον, γιά νά διατηρῆται μαλακή.
Φυσικὰ ὅλα χρειάζονται προσπάθεια καὶ προσωπικὴ πείρα. Πάντως ἡ ΓΑΛΙΛΑΙΑ μας, σᾶς εὔχεται νὰ ἔχετε τὴν εὐλογία τοοῦ Θεοῦ στὴν προσπάθειά σας ὁ Ὁποῖος σίγουρα θὰ σᾶς ἀμείψει μὲ τὴν χαρὰ ὅτι γίνεσθε συμμέτοχοι στὸ μεγάλο Μυστήριο τῆς θ.Εὐχαριστίας.
Καλή προσπάθεια.
Μερικές πρόσθετες συμβουλές
Πῶς φτιάχνεται τὸ προζύμι
Συνήθως, ἀφοῦ ζυμώσουμε, κρατοῦμε προζύμι γιὰ τὴν ἑπόμενη ἑβδομάδα. Μποροῦμε νά φτιάξουμε κι ἐμεῖς προζύμι γρήγορα καὶ εὔκολα.
Σὲ χλιαρὸ νερὸ «ἴσα – ἴσα νὰ δέχεται τὸ χέρι» (περίπου 35οc) ρίχνουμε «μιὰ χεριά» κοσκινισμένο ἀλεύρι. Τὸ ἀνακατεύουμε ἐλαφρά, ὥστε νὰ γίνει παχύρρευστη μάζα. Τὸ ἀφήνουμε ἕνα μερόνυχτο «νὰ γίνει», δηλαδή νὰ ἐνεργοποιηθοῦν οἱ μύκητες.
Ὅταν τὸ προζύμι εἶναι ἕτοιμο, τὸ «ἀναπιάνουμε» γιὰ ζύμωμα.
Πῶς γίνεται τὸ Ἀνάπιασμα
Βγάζουμε ἀπ’ τὸ ψυγεῖο τὸ προζύμι, τὸ ἀφήνουμε λίγη ἄρα νὰ ξεπαγώσει. Ἑτοιμάζουμε χλιαρὸ νερὸ «νὰ δέχεται τὸ χέρι» καὶ διαλύουμε τὸ προζύμι. Προσθέτουμε ἀλεύρι ἀνακατεύοντας μέχρι ἡ ζύμη νὰ γίνει πηκτὸς χυλός. Τὸ σκεπάζουμε μὲ καθαρὴ πετσέτα καὶ τὸ ἀφήνουμε περίπου 6 ὧρες «νὰ ἀναπαυτεῖ».
Ἀντικείμενα γιὰ νὰ ζυμώσουμε τό Πρόσφορο
Χρειαζόμαστε μία καλῆ ξυλόγλυπτη σφραγίδα 14 ἐκ.
Ἂν ἡ σφραγίδα εἶναι καινούργια, μιὰ ἑβδομάδα πρὶν τὸ ζύμωμα, ζεσταίνουμε σὲ μπρίκι ἐλαιόλαδο. Ἀλείφουμε τὴ σφραγίδα καὶ τὴν τυλίγουμε μὲ μία πετσέτα. Τὴν ἀφήνουμε μία βδομάδα νὰ πιεῖ τὸ λάδι. Ἔτσι δὲν ἔχει φόβο νὰ σκάσει τὸ ξύλο. Δὲν τὴν πλένουμε ποτέ.
Χρειαζόμαστε ἐπίσης
α. ταψάκι (διάμετρος 19 ἐκ. καὶ ὕψος 5 – 6 ἐκ.)
β. ἕνα κόσκινο καὶ λεκάνη γιὰ τὸ ἀλεύρι.
γ. σκαφάκι ἢ λεκάνη γιὰ τὴ ζύμη.
Κοσκινίζουμε στὴ μικρὴ λεκάνη τὸ ἀλεύρι καί τό σκεπάζουμε. Γιὰ ἕνα κανονικὸ πρόσφορο 700 γρ. ἀλεύρι (κατὰ προτίμηση σκληρό-κίτρινο).
Πηγή: Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Λαρίσης
vatopaidi.wordpress.com
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου