Η δυσκολία να αγαπήσουμε τον εαυτό μας

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Αν δεν μπορούμε να μείνουμε έστω και για λίγο μόνοι με τον εαυτό μας, ήσυχοι, χωρίς αλλότριες σκέψεις, δίχως να νιώθουμε την ανάγκη να κάνουμε κάτι. Αν δεν μπορούμε να εγκαταλείπουμε πότε πότε όλα τα ενδιαφέροντά μας και να μένουμε εσωτερικά σιωπηλοί, απολαμβάνοντας την παρουσία του Θεού εντός μας (η βασιλεία του Θεού εντός υμών έστι), είναι γιατί δεν αγαπούμε τον εαυτό μας, με τον τρόπο που μας αγαπάει ό Θεός και δεν τον γνωρίζουμε, όπως Εκείνος μας γνωρίζει.

Αν αγαπούσαμε τον εαυτό μας, γιατί θα τον αποφεύγαμε; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να μείνουμε για λίγο μόνοι με τον εαυτό μας, χωρίς να κάνουμε τίποτε, απερίσπαστοι, με τα χέρια σταυρωμένα; Αυτός που αγαπάει, τον εαυτό του δεν είναι στραμμένος προς τα έξω. Έχει αποκτήσει την ικανότητα να στρέφει το νου του στον εσωτερικό άνθρωπο, αυτό πού οι Πατέρες της Εκκλησίας ονομάζουν κυκλική κίνηση του νου. … Γι' αυτό η στροφή του ανθρώπου προς την εσωτερική αναζήτηση, προς την αναζήτηση της ψυχής, είναι ίσως ό πιο μεγάλος σταθμός στη ζωή μας.

… Η αντίληψη ότι η αγάπη είναι ανταμοιβή για τους καλούς, αποτελεί θεολογική πλάνη, αφού ο Θεός τους δικαίους αγαπά, τους δε αμαρτωλούς ελεεί δηλαδή υπεραγαπά, αφού έλεος είναι η αγάπη στον υπερθετικό βαθμό. Άλλωστε η βασικότερη και σπουδαιότερη προσευχή της Ορθοδοξίας το «Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησόν με τον αμαρτωλό», θα ήταν αντιφατική, γιατί πώς, με ποιά παρρησία ο αμαρτωλός θα τολμούσε να ζητήσει την υπερβολική αγάπη του Θεού, ενώ ομολογεί ότι είναι αμαρτωλός; Η μόνη σχέση πού θα έστεκε, θα ήταν των Μωαμεθανών, δηλαδή υπηκόου προς αφέντη, σχέση υποταγής και όχι αγάπης πατέρα προς υιό. Θεωρώντας την αγάπη επιβράβευση του καλού, αγνοούμε την Αγία Τριάδα, δεν πιστεύουμε στον Τριαδικό Θεό. Είναι αυτονόητο ότι η αγάπη δεν επιβραβεύει το κακό. Η αγάπη είναι φάρμακο πού θεραπεύει και είναι βαρύς σταυρός γιατί πρέπει να αγαπούμε όλους τούς ανθρώπους και δεν είναι όλοι όμορφοι και αγνοί σαν τα περιστέρια, αλλά υπάρχουν και όφεις και σκορπιοί.

… Ο άνθρωπος που αρνείται το πνεύμα του Θεού, ταυτίζει τον εαυτό του με το σώμα του. Πνευματικά είναι ήδη νεκρός πριν να πεθάνει. O ίδιος θεωρεί τον θάνατο εκμηδένιση. Προορισμός του ανθρώπου, ισχυρίζεται, είναι να πεθάνει. Και η ζωή του ανθρώπου είναι ή προσπάθειά του να ξεχάσει το γεγονός αυτό. …

… Κατά την ορθόδοξη παράδοση, αυτή είναι η τέχνη των τεχνών και αυτός είναι ο ρόλος της χριστιανικής φιλοσοφίας, να μαθαίνει τον άνθρωπο πώς να ζει θεάρεστα, πως να είναι η ζωή του αρεστή στο Θεό. Μαθαίνοντας πώς να ζω με τρόπο πού να αρέσει στο Θεό, γνωρίζω αυτό πού θέλει ό Θεός από μένα, αυτό πού έχει σκεφτεί για μένα, γιατί κι εγώ, όπως ο καθένας, είμαι μέσα στο σχέδιο Του. Έτσι όπως με βλέπει Εκείνος, έτσι πρέπει να βλέπω κι εγώ τον εαυτό μου και να τον αγαπώ. Με αυτόν τον τρόπο η αιωνιότητα τέμνει το χρόνο στο αιώνιο παρόν. Δεν φοβάμαι πια το θάνατο, όπως πριν όταν δεν είχα ελπίδα. Ο «έρημος, θλιβός πριν και έπειτα χρόνος» έπαψε πια να ρίχνει τη σκιά του επάνω στη ζωή μου.

Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ, ΟΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ, 1998