"Αναζητώντας νόημα ζωής και ελευθερίας"

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

«Αναζητώντας νόημα ζωής και ελευθερίας» είναι ο τίτλος του βιβλίου του ψυχίατρου Φρανκλ, στο οποίο περιγράφει την εμπειρία του στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως Άουσβιτς και Νταχάου, όπου έζησε για τρία χρόνια αιχμάλωτος. Ο Φράκλιν είδε τον εαυτό του απογυμνωμένο από καθετί που τον συνέδεε με τη ζωή, σε μια κατάσταση άδειας ύπαρξης και συνειδητοποίησε πως αυτό που κρατάει κάποιον στη ζωή είναι ο σκοπός της ζωής του. Μα κανένας δεν μπορεί να πει στον άλλον ποιος είναι αυτός ο σκοπός. Ο καθένας πρέπει να τον βρει για τον εαυτό του και να δεχτεί την ευθύνη που του υπαγορεύει η δική του απάντηση.

Ο Φράνκλ υποστηρίζει πως εκείνο που προέχει στη ζωή και στο θάνατο είναι το νόημα ζωής και ελευθερίας. Εκείνοι που έχουν ένα σκοπό στη ζωή τους, έχουν και δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα και ο οργανισμός τους αντέχει στις αρρώστιες. Εκείνος που έχει ένα σκοπό στη ζωή του μπορεί να αντέξει σχεδόν το καθετί. Αντίθετα, εκείνος που δεν βρίσκει νόημα στη ζωή του, δεν έχει δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα κι οι ασθένειες καταβάλουν τον οργανισμό του.

Όταν πέθανε στην Αμερική ο ποιητής Ρόμπερτ Λαξ, οι γιατροί του έκαναν όλες τις εξετάσεις και τις βρήκαν καλές. «Εν τοιαύτη περιπτώσει, γιατί πεθαίνω;» ρώτησε ο Λαξ. «Εξαρτάται από σένα», απάντησαν οι γιατροί. Τι εννοούσαν με αυτά τα λόγια οι γιατροί; Εννοούσαν πως η ζωή και ο θάνατος του ανθρώπου εξαρτάται από αυτόν τον ίδιο; Πώς ο άνθρωπος όταν πεθαίνει, θέλει να πεθάνει και κανείς δεν πεθαίνει παρά τη θέλησή του; Η μακροβιότητα σημαίνει θέληση να ζήσει κανείς πολλά χρόνια;

Γνώριζα κάποιον αιωνόβιο άνθρωπο. Ο αιωνόβιος γνωστός μου έζησε έναν αιώνα γιατί αυτό ήθελε: να ζήσει πολλά χρόνια. Δεν του πέρασε ποτέ από το νου η ιδέα να πεθάνει νωρίς. Τη μέρα που πέθανε στα εκατό του χρόνια, βρέθηκε στην τσέπη του ένα απόκομμα εφημερίδος που έγραφε, «πώς να ζήσετε εκατόν είκοσι χρόνια».

Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις οι άνθρωποι που δεν βρήκαν ένα νόημα ζωής δεν είχαν πια ούτε τη θέληση, ούτε το κουράγιο να ζήσουν και δεν μπόρεσαν να αντέξουν στις ασθένειες. Είχαν κουραστεί ή είχαν βαρεθεί από την ανούσια ζωή τους.

Η Αγία Γραφή συνδέει την Εντολή να τιμάει ο άνθρωπος τον πατέρα και τη μητέρα του με την μακροβιότητα: «τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου για να ζήσεις μακρά και ευτυχισμένη ζωή». Μέσα στη λιγόλογη αυτή εντολή η Γραφή αναφέρει ως αιτία μακράς ζωής εκτός από την τιμή στον πατέρα και τον πατέρα και την ευτυχισμένη ζωή. Εμμέσως συνάγεται ότι η δυστυχισμένη ζωή είναι αναπόφευκτα σύντομη.

Αν το συνειδητοποιούσαμε αυτό νωρίς δεν θα ενδίδαμε στην μιζέρια της ζωής μας, που εκτός του ότι αφαιρούν το νόημα της ζωής, επί πλέον συντομεύουν το χρόνο της.

Σκεφτόμουνα τα ατέλειωτα μικρά προβλήματα της άθλιας ζωής μας: τι θα τρώγαμε άραγε το βράδυ; Μήπως θα είχαμε κανένα κομμάτι λουκάνικο σαν πρόσθετη χορήηγση για να το αλλάξω με ένα κομμάτι ψωμί; Μήπως θα μπορούσα να ανταλλάξω το τελευταίο τσιγάρο με μια σούπα; Και αηδίασα τον εαυτό μου για την κατάσταση που υποχρέωνε τις σκέψεις, κάθε μέρα και κάθε ώρα, να απασχολούνται μονάχα γύρω από τέτοια ασήμαντα προβλήματα.

Εκείνοι που ξέρουν πόσο στενή σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχικής διάθεσης του ανθρώπου, του θάρρους, της ελπίδας, της αποθάρρυνσης ή της απόγνωσης από τη μια και της οργανικής του υγείας από την άλλη, αντιλαμβάνεται ότι η ξαφνική απώλεια της ελπίδας και του θάρρους μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες.

«Για την ανθρώπινη υπόσταση αποτελεί κάτι το πολύ ουσιαστικό η επίγνωση, συνειδητή ή ασυνείδητη, της ύπαρξης ενός Θεού μέσα του».

moschoblog.blogspot.gr