Θεραπευθείτε με το χορό!

Λαρισινά δοκίμια
Του Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

Nunca estas solo, Dios esta con te
(Ποτέ δεν είσαι μόνος. Ο Θεός είναι μαζί σου)
Λαϊκό τραγούδι της Κούβας

Στο χωριό μου, στη Δεσκάτη, όπου έζησα τα παιδικά μου χρόνια, ο κόσμος αγαπούσε τους χορούς. Υπήρχαν χοροί ακόμα και για τους γέρους, όπως ήταν ο λεγόμενος «Νουμπέτης». Αλλά και σε όλους τους χορούς πάντα την αρχή την έκαναν οι γέροι. Αυτοί άνοιγαν πρώτοι το χορό. Οι γέροι πρωτοστατούσαν παντού. Ο κόσμος σεβόταν τους γέρους και την σοφία του παρελθόντος.

Η λέξη «Νουμπέτης» πιθανόν να προέρχεται από ένωση της λέξης «νους» και «βάζω». Από το ίδιο ρήμα προέρχεται και η ονομασία του «μπάτη» του απογευματινού θαλασσινού αέρα που «βάζει» από τη θάλασσα.

Το χορό «νουμπέτη» τον χόρευαν με προσοχή, με αυτοσυγκέντρωση, με γαλήνιες κινήσεις και πάντα ζευγάρια, άντρας και γυναίκα. Σου έκανε εντύπωση, η προσοχή των χορευτών του «νουμπέτη», πώς χορεύοντας πρόσεχε ο ένας τον άλλον. Δεν ήταν απορροφημένοι στον εαυτό τους. Πώς να χορέψουν οι σημερινοί «νουμπέτη», που ο νους τους είναι απασχολημένος με τις φροντίδες, ακόμα και την ώρα του γλεντιού και του χορού. Πώς να χορέψουν οι σημερινοί και να θεραπευτούν από τις νευρώσεις τους. Ο «νουμπέτης» θέλει προσοχή και αυτογνωσία, την οποία στερούνται οι σημερινοί προβληματικοί διαρκώς ανήσυχοι, αβέβαιοι, ανασφαλείς άνθρωποι της εποχής μας.

Οι σημερινοί δεν χορεύουν, δεν παίζουν μουσική, δεν τραγουδούν, δεν ζωγραφίζουν, δεν γράφουν και γενικά δεν θεραπεύονται με καμιά μορφή εκφραστικής τέχνης. Η θεραπευτική δύναμη της Τέχνης και ιδιαιτέρως του χορού είναι γνωστή στην Εκκλησία, στην οποία υπάρχουν όλες οι μορφές της Τέχνης, ακόμα και του χορού. Ή θα ελέγχουμε τις τυφλές ροπές, τα ορμέμφυτα, το «ασυνείδητο» όπως λέγεται στη γλώσσα της ψυχολογίας ή θα μας ελέγχουν αυτές και θα κατευθύνουν τη ζωή μας.

Η Τέχνη έχει σκοπό να προσφέρει στη ζωή μας μια καλύτερη ποιότητα και το σπουδαιότερο, να φυλάξει την ψυχική και την σωματική υγεία μας. Βέβαια στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό όταν η Τέχνη γίνεται εμπόρευμα. Η θεραπευτική αξία της Τέχνης ωστόσο παραμένει και αυτός είναι ο λόγος που η Τέχνη αποτελεί σημαντικό μέρος της ορθόδοξης Εκκλησίας.

Πολλοί γονείς, ανησυχώντας για την υγεία και για το μέλλον των παιδιών τους, τα κατευθύνουν στο χορό και στη μουσική. Ο χορός είναι θεραπεία. Ανακαλύπτεις το δικό σου ρυθμό. Αυτόν που ταιριάζει στο σώμα σου και στην ψυχή σου. Το σώμα είναι όργανο της ψυχής. Διψάει όπως και η ψυχή να εκφράσει τον εαυτό του. Να βγει απ΄ το σκοτεινό υπόγειο του ασυνειδήτου, στο φως της συνείδησης. Ότι ισχύει για την ψυχή, ισχύει και για το σώμα. Ό,τι το κρατάμε εντός μας και δεν το βγάζουμε έξω, δεν το εκφράζουμε, μας αρρωσταίνει. Ό,τι εκφράζουμε διά του λόγου, διά της μουσικής, διά του χορού, με κάθε είδος δημιουργικής, εκφραστικής τέχνης μας θεραπεύει. Η έκφραση είναι θεραπεία του «ασυνειδήτου».

Ναι, σε όλα αυτά. Αλλά δεν είναι αυτή η ριζική θεραπεία. Για να καταλάβουμε ποια είναι και γιατί η ριζική θεραπεία πρέπει να μελετήσουμε την αρχαία σοφία. Έτσι θα δούμε ποια είναι τα όρια της αρχαίας ελληνικής σοφίας και γιατί είναι αναγκαίος ο ερχομός του Χριστού και της Εκκλησίας Του για την σωτηρία του ανθρώπου.

Εκφράζω τον εαυτό μου σημαίνει επικοινωνώ, ενώνομαι με τους άλλους, δεν είμαι μόνος. Ο Θεός είναι πάντα μαζί μας. Θα είμαι μαζί σας, είπε στους Μαθητές Του, μέχρι το τέλος του κόσμου. Ο Θεός μας έφερε από την ανυπαρξία στην ύπαρξη για να επικοινωνούμε, για να είμαστε αγαπημένοι, ενωμένοι στο ωραίο. Το ωραίο είναι μορφή, δηλαδή έκφραση, δημιουργία, ενότητα. Το ωραίο δημιουργεί τις ενώσεις. Το άσχημο της διαλύει. Άσχημο είναι αυτό που δεν έχει σχήμα, μορφή, που δεν εκφράζεται, μένει για πάντα στο σκοτάδι του ασυνειδήτου.

Δίνουμε μορφή στα πάντα. Ό,τι δούμε με αγάπη, γίνεται όμορφο, παίρνει μορφή για μας. Είναι μοναδικό, μόνο και μόνο επειδή το είδαμε με αγάπη. Ο Θεός δημιούργησε το ωραίο για να μας ενώσει μεταξύ μας. Έτσι καταλαβαίνεις ότι είμαστε μαθητές του Χριστού, ακολουθούμε το Χριστό, γιατί έχουμε αγάπη μεταξύ μας. Αγάπη ακόμα και για τους εχθρούς..Αλλιώς δεν είναι η καρδιά μας καθαρή, αν τρέφουμε εντός μας κακία και εχθρότητα για τους άλλους. Αν κατακρίνουμε και δεν συγχωρούμε αυτούς που μας στενοχωρούν.

Θεραπευόμαστε με το χορό και με κάθε δημιουργική δηλαδή εκφραστική τέχνη. Εκείνοι που διαιρούν τον κόσμο για να τον κρατούν αδύναμο και να τον καταδυναστεύουν, σπάζουν τις μορφές. Δημιουργούν το άσχημο και το βάζουν στη θέση του ωραίου. Αληθινός παραλογισμός. Το άσχημο, το φριχτό, το βάναυσο, το άδικο, το εχθρικό, το βάζουν στη θέση του ωραίου, του δίκαιου και του ειρηνικού.

Ο Απόστολος Παύλος περιγράφει το Ασυνείδητο, σαν μια θέληση μεγαλύτερη από τη δική του, η οποία τον αναγκάζει να πράττει αυτό που μισεί. Τελικά νιώθει κανείς σαν να κουβαλάει παντού μαζί του, έναν νεκρό που «εις τάφον επείγεται», καθώς λέει ο ύμνος της νεκρώσιμης ακολουθίας. Ποιος θα με γλυτώσει από αυτό το νεκρό σώμα; Αναρωτιέται ο Απόστολος Παύλος. Νιώθω έναν νόμο γραμμένο στα μέλη μου, που αντιστρατεύεται στον νόμο της συνείδησής μου. Ο Απόστολος εκφράζει τον καθένα από εμάς. Θυμάμαι τί μου έλεγε ο μακαρίτης παπα-Ηλίας για την εξομολόγηση. Στην εξομολόγηση, αναθεωρώ τη ζωή μου. Μια γριά γυναίκα, στον ιερό ναό του παλιού νεκροταφείου, όταν την ρώτησα, πώς θεραπεύει τις αναμνήσεις της, μου είπε: αναθεωρώ τη ζωή μου, υπό το φως του Χριστού. Αυτό εννοεί ο Απόστολος Παύλος με τα λόγια: Δεν ζω πια εγώ. Ζει μέσα μου ο Χριστός .

Απόδειξη της συμβολής της Τέχνης στη σωτηρία του ανθρώπου είναι η μεγάλη Τέχνη. Η μεγάλη Τέχνη, ανά τους αιώνες, είναι θρησκευτική, δηλαδή εξυπηρετεί την λατρεία του Θεού. Παράδειγμα η Βυζαντινή Υμνολογία.

eleftheria.gr